Even geleden zag ik de Pano reportage over ‘Eerlijke prijzen voor onze boeren’. Onze landbouwers verkopen hun producten onder de kostprijs, niet 1 keer, niet 2 keer maar al een hele tijd. Dat is geen nieuws, dat wisten we eigenlijk al. Toch is er geen beterschap in zicht. Vroeger wisselden goede en slecht jaren elkaar af voor de boeren. Ze verdienden het ene jaar te veel wat ze het andere jaar te weinig hadden. Of toch ongeveer. Op het einde van de rit bleef er toen alleszins voldoende over om van te leven.
Dat is nu anders en het is naar het schijnt onze fout. Wij hebben met zijn allen tegen de supermarkten gezegd dat we minder willen betalen voor ons voedsel. En met resultaat! De kostprijs van voeding in ons gezinsbudget is de laatste jaren gedaald. Dat hebben we met zijn allen dus goed geregeld … ten koste van de boer.
Alleen, ik herinner me niet dat ik vond dat ik te veel betaalde voor mijn eten. Ik heb gewoon gekocht wat er in de winkel lag. En dat bleek steeds minder te kosten. En je kreeg er steeds meer gratis bij: 1 bloemkool kopen, 1 gratis. Zo veel gram gratis vlees wanneer je iets aankoopt. Maar zoals we allemaal weten: “There’s no such thing as a free lunch.” Iemand betaalt dus de prijs, iemand is de dupe. In dit geval is dat de boer.
Ook nog niet zo lang geleden, las ik een interview met journaliste Tine Hens. Het ging er onder andere over de penibele situatie van redacties en journalisten, vooral van freelance journalisten. Door de opkomst van de sociale media en de online nieuwssites, denken wij burgers dat nieuws maken niets meer kost. Dat het gratis is dus. Een beetje zoals de gratis bloemkool in de supermarkt. Maar iemand betaalt de prijs. In dit geval is dat dan de journalist die steeds minder tijd heeft en met steeds minder middelen nieuws moet maken. De kwaliteit lijdt eronder, hoe kan het anders. If you pay peanuts, you get monkeys …
Er is altijd iemand die aan het einde van de rit de prijs betaalt. Is het niet de boer die opdraait voor ons te goedkope voedsel dan is het de journalist die te weinig betaald wordt en te weinig tijd krijgt om interessant nieuws te maken. Of het zijn wij zelf die gratis sociale media gebruiken maar betalen met onze privé gegevens. En we hebben recent nog mogen ontdekken waar dat toe leidt.
Misschien moet ik het gezegde ‘een gratis lunch bestaat niet’ dan maar aanpassen naar: ‘De happy few eten gratis hun buikje vol, een paar anderen krijgen wat kruimels en nog anderen krijgen niets maar betalen voor iedereen.’
Ik hoop dat we collectief tot het besef komen dat wat goedkoop of gratis lijkt, zijn prijs heeft en zijn tol eist. Als we met zijn allen gewoon de juiste prijs betalen, dan is iedereen beter af, wijzelf in de eerste plaats. Koken kost nu eenmaal geld.
(Photo by Kaboompics .com from Pexels)
